O Unitach Drelowskich u Kraszewskiego
Teatr był jednym z pozaliterackich zainteresowań Józefa Ignacego Kraszewskiego. W latach 1857 – 1859 pełnił funkcję dyrektora artystycznego Teatru w Żytomierzu. Dzięki Jego zaangażowaniu ukończono budowę gmachu teatru, a także zaczęto przywiązywać większą wagę do strojów i dekoracji wykorzystywanych podczas spektakli. Dlatego też w Muzeum Józefa Ignacego Kraszewskiego w Romanowie teatr i sztuki teatralne maja swoje uzasadnione miejsce.
W dniu 11 lutego 2016 r. w muzeum uczniowie Gimnazjum nr 1 im Unitów Drelowskich w Drelowie zaprezentowali sztukę pt. „Jedenaste nie osądzaj”. Przedstawienie według scenariusza Ewy Strok, nauczycielki języka polskiego, przybliżyło młodzieży zebranej tego dnia w muzeum wydarzenia męczeństwa Unitów Drelowskich, którzy w styczniu 1874 roku zginęli od kul i bagnetów rosyjskich jak również losy tych, którzy przez kolejnych 30 lat cierpieli z powodu brutalnych prześladowań za wierność Kościołowi Katolickiemu i Ojczyźnie.
Inscenizacja zapoznała widzów z treścią ukazu tolerancyjnego cara Mikołaja II. Dokument ogłoszono w 1905 r. Pozwolił on wielu prześladowanym unitom na powrót do dawnego wyznania. Biskupom obrządku unickiego zezwolono na wyjazd poza swoje diecezje. Od 1905 r. odstępstwo od prawosławia przestało być ścigane prawem. W efekcie blisko 200 tys. unitów przystąpiło do Kościoła katolickiego.
Scenariusz spektaklu z głębokim, ponadczasowym przesłaniem oraz przejmująca gra aktorów ujęła wszystkich widzów i pobudziła do refleksji nad swoim postępowaniem i życiem.